Nghỉ việc người lao động có trả thẻ BHYT không?

Người lao động khi tham gia bảo hiểm y tế sẽ được hưởng nhiều quyền lợi. Vậy vấn đề người lao động quan tâm là khi nghỉ việc có được nhận lại thẻ bảo hiểm y tế hay không? Bài viết hôm nay sẽ giải đáp thắc mắc cho bạn đọc. 

1. Thời hạn sử dụng của thẻ bảo hiểm y tế khi nghỉ việc

Căn cứ Khoản 2 Điều 47 Quyết định số 505/QĐ-BHXH ngày 27/3/2020 của Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam sửa đổi, bổ sung một số điều của Quyết định số 505/QĐ-BHXH ban hành quy trình thu bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp; quản lý sổ bảo hiểm xã hội, thẻ bảo hiểm y tế thì  thẻ bảo hiểm y tế có giá trị sử dụng tương ứng số tiền đóng bảo hiểm y tế.

Ngoài ra, như đã đề cập ở trên, khi phát sinh tăng, giảm người tham gia bảo hiểm y tế thì doanh nghiệp phải kịp thời lập danh sách tăng, giảm gửi cơ quan bảo hiểm xã hội. Nếu đơn vị lập danh sách báo giảm chậm thì phải đóng số tiền bảo hiểm  y tế của các tháng báo giảm chậm, và thẻ bảo hiểm y tế có giá trị sử dụng đến hết các tháng đó. Như vậy, thẻ bảo hiểm y tế của người lao động dã nghỉ việc sẽ có giá trị sử dụng đến hết tháng mà người sử dụng lao động báo giảm người tham gia bảo hiểm y tế.

2. Người lao động nghỉ việc có cần trả thẻ bảo hiểm y tế không?

Căn cứ Điểm 9.7 Công văn 1734/BHXH-QLT ngày 16 tháng 8 năm 2017 quy định về cấp và quản lý thẻ bảo hiểm y tế.

“9.7. Khi có phát sinh giảm người lao động, đơn vị phải kịp thời lập danh sách báo giảm gửi cơ quan BHXH qua hệ thống giao dịch điện tử ngay trong tháng (tính đến ngày cuối cùng của tháng đó). Nếu báo giảm sau ngày cuối cùng của tháng giảm thì phải phải đóng hết giá trị thẻ BHYT của tháng kế tiếp và thẻ có giá trị sử dụng hết tháng đó. Cơ quan BHXH không thu hồi thẻ các trường hợp báo giảm.

Ví dụ: Người lao động thôi việc 28/07/2017, đơn vị báo giảm vào ngày 01/08/2017 thì đóng BHYT hết tháng 8/2017; không đóng BHXH, BHTN tháng 8/2017.”

Theo đó, theo quy định pháp luật hiện hành khi phát sinh tăng, giảm người tham gia bảo hiểm y tế thì đơn vị phải kịp thời lập danh sách tăng, giảm gửi cơ quan bảo hiểm xã hội. Trường hợp đơn vị lập danh sách báo giảm chậm thì phải đóng số tiền bảo hiểm y tế của các tháng báo giảm chậm và thẻ bảo hiểm y tế có giá trị sử dụng đến hết các tháng đó. Đồng thời, không thu hồi thẻ bảo hiểm y tế của người lao động khi báo giảm.

Khi đó, công ty bạn đã báo giảm đóng BHYT cho bạn; thì khi bạn đi khám chữa bệnh thì bạn sẽ không được thanh toán chi phí sau tháng mà công ty làm thủ tục báo giảm cho người lao động này.

Kết luận:

Như vậy, trong trường hợp này, khi người lao động nghỉ việc ở công ty; thì công ty sẽ lập danh sách báo giảm đến cơ quan bảo hiểm xã hội. Khi đó, BHYT của bạn sẽ hết giá trị sử dụng từ ngày mùng 1 của tháng sau liền kề. Và khi nghỉ việc bạn không cần phải trả lại thẻ BHYT cho công ty. 

3. Cố tình không trả, thẻ BHYT vẫn được sử dụng?

Nhiều người nghĩ rằng, giữ lại thẻ BHYT để khi khám, chữa bệnh được thanh toán chi phí như thường lệ do vẫn trong thời hạn sử dụng ghi trên thẻ. Tuy nhiên, đây lại là quan niệm hoàn toàn sai.

Bởi theo Điều 47 Quyết định 595/QĐ-BHXH, việc thanh toán chi phí khám, chữa bệnh BHYT được thực hiện như sau:

- Thanh toán chi phí khám, chữa bệnh BHYT đối với người tham gia BHYT đang đóng BHYT và thẻ BHYT còn giá trị sử dụng.

- Không thanh toán chi phí khám, chữa bệnh BHYT đối với người tham gia đã báo giảm đóng BHYT nhưng tại thời điểm khám, chữa bệnh thẻ BHYT vẫn còn giá trị sử dụng.

Do đó, trong trường hợp người lao động nghỉ việc, doanh nghiệp sẽ lập danh sách báo giảm lao động gửi cơ quan bảo hiểm xã hội ngay trong tháng (tính đến ngày cuối cùng của tháng). Thẻ BHYT chỉ có giá trị sử dụng đến hết tháng doanh nghiệp báo giảm, còn sau đó, dù cầm thẻ BHYT trên tay nhưng người lao động vẫn không được thanh toán chi phí khi khám, chữa bệnh.

Ví dụ: Người lao động nghỉ việc vào ngày 20/8/2019, doanh nghiệp lập báo cáo giảm người tham gia BHYT vào ngày cuối cùng của tháng là 31/8/2019 thì thẻ BHYT cũng chỉ có giá trị sử dụng đến hết tháng 8/2019.

Để tiếp tục được hưởng các quyền lợi BHYT, người lao động nghỉ việc chỉ có cách tham gia BHYT tự nguyện.

4. Tự đóng bảo hiểm y tế sau khi nghỉ việc như thế nào?

Sau khi nghỉ việc, thẻ bảo hiểm y tế của người lao động được cấp tại doanh nghiệp sẽ hết thời hạn sử dụng tại tháng doanh nghiệp báo giảm lao động. Để đảm bảo được hưởng các quyền lợi về bảo hiểm y tế khi đi khám chữa bệnh, người lao động cần tiếp tục tham gia bảo hiểm y tế.

Căn cứ Điều 5 Nghị định 146/2018/NĐ-CP, nếu không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm y tế do cơ quan bảo hiểm xã hội đóng hoặc do ngân sách nhà nước đóng hoặc hỗ trợ mức đóng, người lao động sau khi nghỉ việc hoàn toàn có thể tham gia bảo hiểm y tế theo hình thức hộ gia đình.

Bảo hiểm y tế theo hộ gia đình là là hình thức bảo hiểm bắt buộc được áp dụng với các đối tượng theo Luật định để chăm sóc sức khỏe, không vì mục đích lợi nhuận do Nhà nước tổ chức thực hiện. Trong đó, hộ gia đình tham gia bảo hiểm y tế (gọi chung là hộ gia đình) bao gồm toàn bộ người có tên trong sổ hộ khẩu hoặc sổ tạm trú.

Nếu ngay sau khi nghỉ việc mà tham gia bảo hiểm y tế hộ gia đình thì người lao động sẽ được cấp bảo thẻ hiểm y tế mới. Tùy từng trường hợp cụ thể, mức hưởng của bảo hiểm y tế theo hộ gia đình sẽ khác nhau (Chi tiết tại Điều 14 Nghị định 146/2018/NĐ-CP).

Về mức đóng bảo hiểm y tế hộ gia đình như sau:

– Người thứ nhất đóng bằng 4,5% mức lương cơ sở;

– Người thứ 2, 3, 4 đóng lần lượt bằng 70%, 60%, 50% mức đóng của người thứ nhất

– Từ người thứ 5 trở đi đóng bằng 40% mức đóng của người thứ nhất.

Mức lương cơ sở năm 2022 là 1.490.000 đồng/tháng. Do đó, mức đóng bảo hiểm y tế hộ gia đình năm 2022 như sau:

– Người thứ nhất đóng 67.050 đồng/tháng;

– Người thứ hai, người ba, người thứ tư lần lượt là 46.935 đồng/tháng, 40.230 đồng/tháng, 33.525 đồng/tháng.

– Từ người thứ năm trở đi đóng 26.820 đồng/tháng.